Acute lymfatische leukemie (ALL) is een kankervorm in het beenmerg. ALL tast een bepaald type witte bloedcellen aan: de lymfoblasten. Dit zijn lymfocyten in een vroege ontwikkelingsfase. Acute lymfatische leukemie is de vorm van leukemie die bij kinderen het meest voorkomt. Maar het komt in alle leeftijdsgroepen voor.

Belangrijkste punten rond acute lymfatische leukemie

• Acute lymfatische leukemie is een zeldzame ziekte die vooral voorkomt bij kinderen
• De oorzaak ervan is momenteel onbekend en de ziekte heeft geen bijzondere klachten
• De afgelopen jaren is de behandeling erg verbeterd. Er zijn ook veel nieuwe behandelingen ontwikkeld. Daardoor is kans op genezen, van vooral kinderen, beter geworden

Net als alle andere vormen van kanker is acute lymfatische leukemie (ALL) een ziekte die komt door een fout in bepaalde cellen van het lichaam. Deze cellen gaan zich ongecontroleerd delen. ALL is een zeldzame ziekte die vaker voorkomt bij kinderen dan bij volwassenen. En dan weer vaker bij mannen dan bij vrouwen. In Nederland krijgen ongeveer 200 mensen per jaar acute lymfatische leukemie.

Deze vorm van leukemie is bijzonder agressief. Daarom is het belangrijk om de ziekte zo snel mogelijk te herkennen. En de behandeling zo snel mogelijk te beginnen. De afgelopen jaren is de behandeling erg verbeterd. Er zijn ook veel nieuwe behandelingen ontwikkeld. Daardoor is kans op beter worden, van vooral kinderen, veel beter geworden.

Beenmerg: bloedcellenfabriek Leukemie tast het beenmerg aan. Het beenmerg is de plek waar bloedcellen worden aangemaakt. Deze bloedcellen zijn onder meer rode bloedcellen (erytrocyten), witte bloedcellen (leukocyten) en bloedplaatjes (trombocyten). De rode bloedcellen zorgen voor het vervoeren van zuurstof. De witte bloedcellen verdedigen het lichaam tegen infecties. En de bloedplaatjes helpen bij de stolling. Acute lymfatische leukemie tast stamcellen van de witte bloedcellen aan. Acute lymfatische leukemie kan ook andere organen bereiken. Dit zijn dan vaak de lymfeklieren, de lever of de milt.

Welke klachten komen voor bij acute lymfatische leukemie

• Bleke huid
• Kortademigheid (door het tekort aan rode bloedcellen of bloedarmoede)
• Terugkerende infectieziekten (door het tekort aan witte bloedcellen)
• Spontane bloedingen (door het tekort aan bloedplaatjes)
• Langdurend en onverklaarbare vermoeidheid
• Pijn in de botten
• Koorts

Bij welke symptomen heb je een verhoogde kans op acute lymfatische leukemie?

ALL is niet besmettelijk en ook niet erfelijk. Het is onbekend waardoor het komt. In de meeste gevallen krijgen mensen het die daarvoor nog goed gezond waren. Er zijn wel sommige zaken die meer kans geven op het krijgen van acute lymfatische leukemie:

• Als veel ioniserende straling is ontvangen: toevallig, therapeutisch (bestralingstherapie) of voor iemands beroep
• Als eerder chemotherapie is gegeven, omdat iemand al een andere vorm van kanker had
• Bij een genetische afwijking. Bijvoorbeeld zoals iemand heeft bij het Syndroom van Down
• Als iemand al andere bloedaandoeningen heeft

Hoe behandel je acute lymfatische leukemie?

Acute lymfatische leukemie moet snel worden behandeld. Zodra de niet normale cellen het beenmerg binnen dringen is iemand extra vatbaar. Voor infecties (omdat iemand met ALL minder witte bloedcellen heeft) of voor bloedingen (omdat iemand minder bloedplaatjes heeft).

De arts, een hemato-oncoloog, stelt het behandelplan per persoon vast. De behandeling loopt volgens een aantal fasen. Vaak krijgen patiënten een combinatie van chemotherapieën. Een deel van de behandeling gaat via een infuus direct in het bloed. Een ander deel via pillen.

Zijn er nieuwe behandelingen voor acute lymfatische leukemie?

Het overgrote deel van de patiënten die een gewone behandeling krijgen wordt beter. Maar bij sommige patiënten duurt de behandeling wat langer of komt de kanker later terug. Na onderzoek blijkt dat sommige kankercellen manieren vinden om aan het immuunsysteem van de patiënt te ontsnappen. Ons lichaam herkent die kankercellen dan niet als gevaarlijke cellen. Daardoor worden ze minder snel ontdekt in het lijf van de patiënt.

We zoeken naar nieuwe behandelingen voor het behandelen van deze patiënten. Die behandelingen maken gebruik van het immuunsysteem.

Bronnen

• American Cancer Society – juli 2019. SANTÉ PUBLIQUE France /INCa
• www.cijfersoverkanker.nl
• Hunger SP, Mullighan CG. Acute Lymphoblastic Leukemia in Children. N Engl J Med. 2015;373(16):1541-1552.
• Sant M, Allemani C, Tereanu C, De Angelis R, Capocaccia R, Visser O,Marcos-Gragera R, Maynadié M, Simonetti A, Lutz JM, Berrino F; HAEMACARE Working Group. Incidence of hematologic malignancies in Europe by morphologic subtype:results of the HAEMACARE project. Blood. 2010;116(19):3724-3734.
• Coebergh JWW, Reedijk AMJ, de Vries E, et al. Leukaemia incidence and survival in children and adolescents in Europe during 1978–1997. Report from the Automated Childhood Cancer Information System project. Eur J Cancer. 2006;42(13):2019-2036.