Acute myeloïde leukemie (AML) is een vorm van bloedkanker. Bij deze vorm van kanker wordt een zeer groot aantal afwijkende, witte bloedcellen geproduceerd. Dit gaat ten koste van de aanmaak van normale bloedcellen. Er ontstaat een tekort aan gezonde witte bloedcellen die nodig zijn voor afweer, aan rode bloedcellen die nodig zijn voor zuurstoftransport en aan bloedplaatjes die nodig zijn voor de bloedstolling.

Belangrijkste punten van acute myeloïde leukemie

1. Acute myeloïde leukemie is een zeldzame ziekte die na diagnose direct behandeld moet worden.
2. De oorzaak ervan is momenteel onbekend en de ziekte heeft geen bijzondere klachten.
3. De afgelopen jaren is de behandeling verbeterd. Er zijn ook veel nieuwe behandelingen ontwikkeld, waaronder verschillende doelgerichte therapieën.

Net als alle andere vormen van kanker is acute myeloïde leukemie een ziekte die komt door een fout in bepaalde cellen van het lichaam. Deze cellen gaan zich ongecontroleerd delen. Acute myeloïde leukemie is een zeldzame ziekte die vooral voorkomt bij volwassenen ouder dan 60 jaar, vaker bij mannen dan bij vrouwen. In Nederland krijgen ongeveer 800 mensen per jaar acute myeloïde leukemie.

Alle soorten leukemie ontwikkelen zich in het beenmerg. AML is een acute vorm. Deze vorm van leukemie is bijzonder agressief. Daarom is het belangrijk om de ziekte zo snel mogelijk te herkennen. En de behandeling zo snel mogelijk te beginnen. Bij myeloïde vormen van leukemie blijft de woekering in het beenmerg doorgaan.

De afgelopen jaren is de behandeling van acute myeloïde leukemie verbeterd. Er zijn veel nieuwe behandelingen ontwikkeld. Daardoor is kans op beter worden toegenomen met de jaren, al blijft de overleving van patiënten ouder dan 70 jaar onverminderd slecht.

Beenmerg: Bloedcellenfabriek – Leukemie tast het beenmerg aan. Het beenmerg is de plek waar bloedcellen worden aangemaakt. Deze bloedcellen zijn onder meer rode bloedcellen (erytrocyten), witte bloedcellen (leukocyten) en bloedplaatjes (trombocyten). De rode bloedcellen zorgen voor het vervoeren van zuurstof. De witte bloedcellen verdedigen het lichaam tegen infecties. En de bloedplaatjes helpen bij de stolling. Bij AML wordt een zeer groot aantal afwijkende, witte bloedcellen geproduceerd. Dit gaat ten koste van de aanmaak van normale bloedcellen. AML kan ook andere organen bereiken. Dit zijn dan vaak de lymfeklieren, de lever of de milt.

Welke klachten kunnen ontstaan bij acute myeloïde leukemie?

• Vermoeidheid en bleek zien door bloedarmoede
• Infecties door een tekort aan normale witte bloedcellen
• Bloedingen door een tekort aan bloedplaatjes, zoals neusbloedingen en tandvleesbloedingen, kleine rode stippen op het lichaam (puntbloedingen), snel blauwe plekken of heftiger bloedverlies tijdens de menstruatie
• Pijn in botten en gewrichten
• Vergrote lymfeklieren
• Vol gevoel in de buik (door een vergrote milt)
• Onverklaarbaar gewichtsverlies, gebrek aan eetlust

Welke situaties kunnen de kans op acute myeloïde leukemie verhogen?

Acute myeloïde leukemie is niet besmettelijk en ook niet erfelijk. Het is onbekend waardoor het komt. In de meeste gevallen krijgen mensen het die daarvoor nog goed gezond waren. Er zijn wel sommige zaken die meer kans geven op het krijgen van AML:

• Mensen die werken met chemische stoffen
• Patiënten die voor een andere vorm van kanker bestraling of chemotherapie hebben gehad
• Patiënten met een myelodysplastisch syndroom (MDS) of een myeloproliferatief syndroom (MPS)
• Het syndroom van Down en Fanconi-anemie (beenmergfalen)
• Chronische myeloïde leukemie (CML) kan in zeldzame gevallen overgaan in AML.

Een behandeling voor het beenmerg

Acute myeloïde leukemie ontwikkelt zich snel. Daarom moet de behandeling snel na diagnose beginnen. Zodra de niet normale cellen het beenmerg binnen dringen is iemand extra vatbaar voor infecties (omdat iemand met AML minder witte bloedcellen heeft) of voor bloedingen (omdat iemand minder bloedplaatjes heeft).

De arts, een hemato-oncoloog, stelt het behandelplan per persoon vast. Mogelijke behandelingen zijn chemotherapie gevolgd door een stamceltransplantatie. Aan het eind van een behandeling met chemotherapie blijft er een grote kans bestaan dat de AML 1 tot 2 jaar na de behandeling weer terugkomt. Bij sommige patiënten is er daarom nog een stamceltransplantatie nodig. Of een stamceltransplantatie mogelijk is voor de patiënt is afhankelijk van het risicoprofiel van de acute myeloïde leukemie, het effect van de chemotherapie, de fitheid en leeftijd.

Zijn er nieuwe behandelingen voor acute myeloïde leukemie?

Wetenschappers en dokters blijven continue zoeken naar nieuwe of betere behandelingen van AML. Er zijn veel nieuwe behandelingen ontwikkeld, waaronder doelgerichte therapieën (targeted therapy). Doelgerichte therapie probeert de groei van kanker tegen te gaan. Het doel van doelgerichte therapie is het remmen van de signalen waardoor de kanker kan groeien. De behandeling richt zich vooral op de kankercellen zelf, wat ervoor zorgt dat de gezonde cellen onbeschadigd blijven.

Bij acute myeloïde leukemie kunnen mutaties (veranderingen) in bepaalde genen voorkomen. Bij de doelgerichte therapie van AML wordt gefocust op deze mutaties om zodoende de kanker te laten stoppen met groeien.

En Servier?

Servier investeert een groot deel van haar budget in onderzoek en ontwikkeling van oncologiemedicijnen. We hopen hierdoor behandelingen voor patiënten met hematologische kwaadaardige ziekten te verbeteren.

De onderzoeksafdeling van Servier onderzoekt veel zaken. Zo bekijken ze op welke manieren de ziekte zich ontwikkelt. Of waarom iemand niet reageert op standaardbehandelingen. Met die informatie hopen we nieuwe ideeën te krijgen waardoor we nieuwe behandelingen kunnen ontdekken. En we proberen informatie te verzamelen om zo te bepalen welke behandeling het meest geschikt is voor elke patiënt. Of welke volgorde van behandeling het meest geschikt is voor elke patiënt.

Bronnen:

• hematon.nl
• kanker.nl
• IKNL.nl
• Targeted Therapy Drugs for Acute Myeloid Leukemia (AML). American Cancer Society; www.cancer.org.